winkelmandje Praktische oefeningen voor een innerlijke ontwikkeling (31)
Roel den Dulk
De serie Gezichtspunten (van het Centrum Sociale Gezondheidszorg) heeft als oogmerk sociaal-medische onderwerpen vanuit de antroposofie op een beknopte, maar heldere manier te behandelen. Dit gebeurt ook in het enige tijd geleden verschenen deeltje 31, Praktische oefeningen voor een innerlijke ontwikkeling van Roel den Dulk.
De laatste jaren is veel verschenen over verschillende aspecten van de scholingsweg. Den Dulk probeert, passend bij de opzet van de Gezichtspunten, in kort bestek aan de hand van de zogenoemde 'Nebenübungen' een zo compleet mogelijk beeld neer te zetten. Hij doet dat op een levendige manier en met een soms verrassende invalshoek. Bij sommige van de oefeningen geeft hij bijvoorbeeld aan waar of hoe dit geoefend kan worden. Om maar iets te noemen: bij de derde oefening, die van de gelijkmoedigheid, noemt hij het oefenen in de natuur, genieten van wat je ziet, hoort of ruikt, zonder daar direct oordelen aan vast te knopen en ze te duiden als 'wat mooi is die bloem, wat zingt die vogel schitterend'. En bij de positiviteitsoefening geeft hij onder meer het advies een situatie in gedachten te nemen waarin je een confrontatie met iemand had en dan niet de eigen boosheid of je afkeer je stemming te laten bepalen, maar je te verplaatsen in de positieve bedoelingen van de ander. Bij de onbevangenheidsoefening tenslotte geeft Den Dulk onder andere nuttige aanwijzingen voor het fenomenologisch waarnemen.
Wat mij verbaast is dat Roel den Dulk weliswaar de 'Nebenübungen' (die hij ondersteunende oefeningen noemt) bespreekt maar, in tegenstelling tot Steiner, consequent spreekt over vijf oefeningen. Hij negeert de zesde door Steiner beschreven oefening, waarin geprobeerd wordt de vijf te oefenen eigenschappen tot één geheel samen te voegen, ze als het ware harmonisch te laten samenklinken door ze tezamen te oefenen. Hierbij komt het uithoudingsvermogen om de hoek kijken. Den Dulk geeft zelf een zesde oefening als 'toegift', zoals hij het noemt, namelijk het onderscheiden tussen het wezenlijke en het niet-wezenlijke. Dit is weliswaar een heel belangrijke oefening waar door Steiner veel nadruk op wordt gelegd, één ook die van veel betekenis is bij zowel de dagelijkse terugblik als de terugblik op het leven tot nu toe, maar het is niet de zesde oefening zoals we hem van Steiner kennen.
Ook ben ik het niet met de auteur eens dat de volgorde van de oefeningen niet dwingend zou zijn, ik geloof er heilig in dat de aangegeven rangschikking wel degelijk van belang is. Ik krijg bij iets dergelijks altijd het ongemakkelijke gevoel dat, uit angst om te dogmatisch over te komen en vanwege de heersende mode om niet alles wat Steiner zegt serieus te nemen, wordt gesleuteld aan een basisgegeven. Dit neemt niet weg dat deze brochure een aanwinst is.
Lyda Keizer-Wingelaar in ABC Antroposofie nr. 7
Praktische oefeningen voor een innerlijke ontwikkeling (31)
Roel den Dulk · alles van deze auteur
€ 5.00
ISBN 9075988311
